برجامِ بد فرجام و تحریم هایی که ترک نخواهند خورد/ جلیلی راست می گوید یا ظریف؟

پس از توافق ژنو که رییس جمهور آن را تعظیم قدرتهای جهانی در برابر ایران نام گذاری کرد و تبلیغات گسترده دولتی ها مبنی بر کسب موفقیت بزرگ، سوالات درباره چیستی این توافق مطرح شد اما از آن جا که دولت متن توافق را محرمانه شمرده بود تردیدها درباره آن افزایش یافت. پس از آن که طرف آمریکایی به قول خود به تیم مذاکره کننده ایرانی عمل نکرد ومتن توافق را منتشر نمود جریان نقد، مستدل و براساس متن لاتین منتشر شده، توافق را به چالش کشید، به خصوص آن که با انتشار متن فکت شیت توسط طرف آمریکایی نگرانی ها بسیار جدی ترشد.

رجانیوز - دکتر صالح فرگاه: هراس از خوانش متن  پس از چند هفته پافشاری دولتی ها مبنی بر عدم نیاز بررسی توافق برجام در مجلس، در نهایت کمیسیون ویژه برجام برای بررسی آن تشکیل شد و ظریف که مدتهاست برای پاسخگویی درباره توافق هسته ای در جلسات رسمی حاکمیتی حضور ندارد بالاخره در روز یکشنبه هفته گذشته برای دقایقی در کمیسیون حاضر شد اما برخلاف فلسفه وجودی تشکیل این کمیسیون حضور وی، بدون ارائه پاسخ های منطقی به سوالات نمایندگان و حتی بیان جملاتی برای توجیه متن توافق، بازهم با فاصله گرفتن از بررسی متن و مطابق با روال ۲سال گذشته به کلی گویی های همیشگی خود پرداخت.
پس از توافق ژنو که رییس جمهور آن را تعظیم قدرتهای جهانی در برابر ایران نام گذاری کرد و تبلیغات گسترده دولتی ها مبنی بر کسب موفقیت بزرگ، سوالات درباره چیستی این توافق مطرح شد اما از آن جا که دولت متن توافق را محرمانه شمرده بود تردیدها درباره آن افزایش یافت.
پس از آن که طرف آمریکایی به قول خود به تیم مذاکره کننده ایرانی عمل نکرد ومتن توافق را منتشر نمود جریان نقد، مستدل و براساس متن لاتین منتشر شده، توافق را به چالش کشید، به خصوص آن که با انتشار متن فکت شیت توسط طرف آمریکایی نگرانی ها بسیار جدی ترشد. اما ظریف علیرغم آن که متن توافق را مخفی می نمود در پاسخ به نمایندگان مجلس مبنی بر ارائه گزارشی از پیشرفت مذاکرات گفته بود که مرا استیضاح کنید اما درباره توافق از من سوالی نپرسید. در فروردین ۹۴ دولت از همان استراتژی تبلیغات پرحجم استفاده نمود تا بیانیه لوزان را موفقیت دوم دیپلماتیک معرفی نماید.

اما این بار دولت چاره ای جز انتشار متن توافق نداشت، جالب آن که ظریف چند روز پیش از انتشار بیانیه لوزان در صفحه توتیتر خود تقاضا نموده بود که به هیچ وجه به متن فکت شیت آمریکایی ها توجهی نشود. این اصرار درحالی بود که تجربه توافق ژنو نشان داده بود که تمامی بندهای فکت شیت آمریکایی در جلسات بعدی توافق پیگیری شده بود. بنا بر همین دلیل موج مطالبه مردمی درباره انتشار فکت شیت ایرانی بیانیه لوزان از تیم مذاکره کننده آغاز شد و در ادامه دستور رهبر فرزانه انقلاب مبنی بر ضرورت تهیه فکت شیت توسط دولت صورت گرفت. عدم تمکین این مطالبه مردمی و سرپیچی از دستور رهبر انقلاب مشمول مرور زمان شد تا بازهم فکت شیت آمریکایی مرحله به مرحله آینده مذاکرات را تشریح نماید.

 

پس از آن که استراتژی تبلیغات پرحجم در این مرحله نیز شکست خورد، ظریف در پاسخ به همه انتقادات وارد بر متن توافق، آن را یک چرک نویس غیر الزام آور دانست و همه تعهدات را منوط به ایجاد توافق نهایی خواند.

 

اکنون؛ زمان بررسی متن برجام

فارغ از علت این میزان فرار از بررسی متن در مراحل قبلی، اکنون دیگر زمان بررسی متن فرا رسیده است و نمی توان با مارش پیروزی، ادعای بردبرد نمود. این میزان فرار کردن دولت  از بررسی متن توافقی که خود آن را تهیه نموده و ادعای  آن را دارد که تصویب آن پیروزی بزرگی برای دولت است و تمامی برنامه ریزی اقتصادی و حتی سیاسی خود نظیر کسب کرسی های مجلس را از طریق آن میسر می داند جای سوال دارد.

 

مشخص نیست که رییس جمهور چرا اعلام می کند که در آینده درباره برجام صحبت خواهد کرد در حالی که اکنون زمان بررسی آن است حتی اگر آن پیروزی ادعایی وی نیز صحت داشته باشد اکنون باید آن را بیان کرد مگر آن که هیچ دلیل منطقی و مستدلی برای آن وجود نداشته باشد و ارجاع به صحبت در آینده راه فرار دیگری برای نپرداختن به متن باشد. پیروزی دیپلماتیک، پیروزی در کسب امتیازها دریک توافق دوطرفه است. پس باید بر اساس متن توافق به بررسی امتیازها بپردازیم و وقت آن اکنون است مگر آن که پیروزی را همان مذاکره و همان دست دادن ها و عکس گرفتن ها و قدم زدن ها بدانیم.

 

غیراز کلکسیون برچسب های اهدایی رییس جمهور به منتقدین، جریان رسانه ای حامی دولت نیز طی این دوسال به هر نقد کارشناسی و فنی بر توافق هسته ای، برچسب نگاه جناحی و حزبی زده بود اما در یک چرخش ۱۸۰ درجه ای، هفته گذشته صفحه اول این رسانه ها مملو از تیترهای درشت تقابل جلیلی و ظریف به عنوان دو طیف سیاسی مقابل بود و همان چیزی را که به جریان نقد کارشناسی و فنی نسبت داده بودندرا خود مرتکب شدند. این حملات پرحجم علیه دکتر جلیلی در حالی بود که وی مانند دیگر مهمانان با دعوت نمایندگان مجلس در کمیسیون برجام صورت گرفته بود تا س از ۲سال سکوت ممتد، اکنون به ارزیابی کارشناسانه و فنی متن بپردازد.

 

۲سالی که به گفته خود وی بدلیل جلوگیری از این تهمت بود که نقد مذاکرات نماشی از مسایل شخصی و ادامه فضای رقابتی انتخابات بوده است. اما اکنون جلیلی چه گفته است که جناح حامی دولت را این گونه برآشفته است و دوقطبی جلیلی- ظریف درباره موضوع تحریم ها محور عملیات رسانه  های زنجیره ای شده است؟

 

جلیلی به عنوان دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی و نماینده رهبری در شورا و مسوول سابق پرونده هسته ای ایران چرا به این میزان باعث هراس حامیان دولت است؟ چرا تا این حد به عملکرد او در این پرونده حمله می شود؟ مگر همین جریان به غلط ادعا نمی کنند که تمامی مراحل مذاکرات هسته ای طبق نظر رهبر انقلاب صورت می گیرد. پس چرا به عملکرد جلیلی حمله می شود؟

 

باید حقیقت آشکار شود

از این سوالات که بگذریم باید بپرسیم آیا ادعای ظریف مبنی بر لغو تمامی تحریم ها صحیح است یا گفته جلیلی درباره فقط تعلیق برخی تحریم ها؟ در این فضای غبار آلود فتنه گون، که تشخیص حقیقت دشوار شده است اساسی ترین سوال مردم، بررسی ادعای طرفین پیرامون ماندن یا برداشته شدن تحریم ها است. پاسخ این سوال و رفع این غبار فقط بر اساس مراجعه به متن توافق قابل بررسی و تشریح است و ارجاع به هر گفته، نوشتار، ادعا و هر امر دیگری معقول و پذیرفته نیست. موارد زیر که همگی مستند به همان متن توافق است مصادیقی از نقض ادعای ظریف و تایید سخنان جلیلی می باشد که با مراجعه به متن توافق به سادگی قابل بررسی است:

 

 ضمیمه ۵ برجام می گوید قوانین تحریمی اروپا فقط تعلیق شده و برخی حتی تا ۸ سال دیگر تعلیق هم نمی شود.

 

 طبق برجام،تحریم دانشگاه شریف، بهشتی و مالک اشتر تا ۸ سال دیگر باقی بوده و پس از آن تنها تعلیق خواهد شد.

 

 طبق برجام، بانک سپه، ملی، صادرات، انصار و مهر تا ۸سال دیگر باقی بوده و پس از آن تنها تعلیق خواهد شد.

 

 اروپا قانون تحریم سوییفت را تا ۸ سال دیگر تعلیق هم نخواهد کرد.

 

 تحریم سویفت پس از ۸ سال هم تعلیق نخواهد شد.

 

 طبق برجام، ریاست جمهوری، سازمان فضایی، سپاه، وزارت دفاع و پدافند غیرعامل تا ۸ سال دیگر باقی بوده و پس از آن تنها تعلیق خواهد شد.

 

 ساختار تحریم اروپا باقی مانده و تنها برخی تعلیق میشود. در مواردی بعد از ۸ سال قوانین تعلیق هم نمیشود.

 

 تحریم امریکا حتی تعلیق هم نشده و تنها بصورت موقت، متوقف خواهد شد.

 

 تحریم های اولیه، ایالتی و غیرهسته ای باقی می ماند.

 

 امریکا فقط متعهد به توقف موقت فرمان اجرایی رییس جمهور آنهم در صورتی که ثانویه و اقتصادی باشد شده است.

 

 مطابق برجام، امریکا در قبال قانونی که بانک مرکزی را تحریم کرده بود تعهدی نداده است.

 

 تحریم تراکنش و انتقالات دلاری کماکان برای اتباع و بانک ها باقی میماند. در این باره امرىکا تعهدی نداده است.

 

 تحریم تراکنش نفتی مشمول لغو تحریم امریکا نخواهد شد.

 

 مطابق برجام تحریمهای اولیه هیچگاه لغو یا تعلیق نخواهد شد. یعنی شرکتهای امریکایی تجارت کننده با ایران همیشه مشمول تحریم هستند.

 

 دامنه تحریم های ثانویه بسیار محدود است، اگر شرکتی در امارات حداقل ۵۰درصد سهامش در اختیار یک آمریکایی باشد باز هم تحریم هایش لغو نمی شود و تحریم اولیه محسوب می شود!

 بر اساس قطعنامه۲۲۳۱ تحریمهای موشکی، تسلیحاتی و اشاعه ای باقی می ماند.

 

 قطعنامه۲۲۳۱ قطعانمه میگوید، قطعنامه های قبل ملغی است اما در صورت اعتراض اعضا، تا ۳۰ روز باید یک قطعنامه تصویب شود که آیا لغو تحریم ها ادامه دار باشد یا نه؟ 

 در ژنو گفته شد تمام تحریم ها برداشته می شود، در لوزان، لغو تحریم های کمتری توافق شد اما در وین، تحریم های مالی و اقتصادی هم با یک اعتراض بازمیگردد.

 

 دو ستانده یکی تحریم و دومی بحث قطعنامه های شورای امنیت و خروج از بند۴۱ بود، اما اکنون حداقل تا ۱۰ سال در دستور کار شورای امنیت هستیم.

 در ۱۰ بخش از قطعنامه۲۲۳۱ تصریح شده است که ایران ذیل بند ۴۱ فصل ۷ باقی می ماند.

 

 برای خروج از بند۴۱ باید به همان بند استناد شود اما ۸ مورد ناظر به الزامات ایران است، از جمله محدودیت های موشکی.

 

 مطابق قطعنامه۲۲۳۱ پس از ده سال پرونده ایران close نمیشود بلکه conclude می شود. پس راه برای بهانه گیری پس از ده سال هم باز است.

 

 قطعنامه می گوید باید با درخواست های آژانس را به طور کامل همکاری کنید. این یعنی به انتظارات نا بجای آژانس هم باید عملیاتی شود.

 

 خانم شرمن پس از توافق گفت ۵ عضو شورا خواستار تمدید ۵ساله قطعنامه خواهند شد. این یعنی محدودیت ها ۱۵ ساله است.

 

 مطابق بند۲۷ قطعنامه تکالیف برجام فقط مخصوص ایران است، یعنی ایران پذیرفته استثناء باشد و حقوق کمتر و تکالیف بیشتری را بپذیرد.

 

 مطابق برجام، دولت آمریکا پس از ۸سال صرفا تعلیق تحریمها در کنگره را پیگیری خواهد کرد.

 

 کلیه تحریم های مصوب کنگره آمریکا، نه لغو و نه تعلیق می شود

 در بند ۱۷.۴ از ضمیمه پنجم برجام بیان شده است که آمریکا دستورات اجرایی شماره ۱۳۵۷۴، ۱۳۵۹۰، ۱۳۶۲۲، ۱۳۶۴۵ و بندهای ۵ تا ۷ و ۱۵ دستور اجرایی شماره ۱۳۶۲۸ را در روز اجرا لغو خواهد کرد و این یعنی تنها ۵ مورد از ۱۷ تحریم دستورات رییس جمهور آمریکا تعلیق می شود.

 

 تنها یک زیر بخش از بندهای تحریمی قانون جامع تحریم ایران با نام CISADA که دربردارنده تحریم های اصلی در حوزه صنعت نفت است در توافق جامع برداشته میشود.

این موارد تنها بخشی از موارد فراوان نقض حقوق ایران و ادعاهای دولتی ها در توافق وین است.

 

التماس بعد از توافق

عجیب آن که ظریف در کمیسیون برجام به صراحت اعلام می کند که پس از ۸سال رییس جمهور آمریکا موظف است لایحه تعلیق تحریم ها را جهت تصویب به کنگره ارائه کند یعنی پس ازآن ایران در این ۸سال تمام تعهدات خود را انجام داد بایستی امیدوار باشد که رییس جمهور دو دور بعد آمریکا فردی باشد که حاضر به ارائه لایحه تعلیق تحریم ها به کنگره باشد که با توجه به روال قدرت در آمریکا، رییس جمهور دور بعدی و بعدی آن در دستان جمهوری خواهان خواهد بود یعنی همان حزبی که این روزها مدام بر لزوم جنگ نظامی علیه ایران سخنرانی می کنند.

 

ضمن این که پس از این امیدواری به رییس جمهور آمریکا بایستی برای معیشت خودمان به کنگره امیدوار باشیم که آن لایحه را تصویب کند. ادعای عجیب دیگر ظریف مبنی بر وضعیت اسفبار بورس و از بین رفتن سرمایه میلیونها نفر همان ادعای تکراری و ساده انگارانه است که وضعیت بورس بدلیل عملکرد ۸سال گذشته است. یا این دو سال سخت اقتصادی برای مردم، آنقدر برای دولتمردان دولت یازدهم خوش بوده است که گذر زمان را احساس نکرده اند یا آنقدر صادق هستند که چون هنوز اقدامی جدی در دولت رخ نداده است این ۲سال را به حساب نمی آورند. معلوم نیست این دولت تا کی تصمیم دارد ناکارآمدی و بی اقدامی خود را ناشی از دولت قبل بداند. در حالی که بورس آیینه تمام نمای برداشت ذهنی توده مردم از وضعیت اقتصادی کنونی و امید به بازگشایی آن در آینده است. ظریف در پاسخ به سوالات اعضای کمیسیون با فریادهایش سعی در اقناع نمایندگان داشت تا جایی که این فریادها را در گفتگو بعد از جلسه با خبرنگاران انکار کرد.

 

طوطیانی که همیشه عقب می مانند

سوگوارانه این که تا پیش از ورود مقام معظم رهبری به اعلام موضع نسبت به توافق، اکثریت خواص و مسوولین در سکوت بودند و فقط تعداد اندکی از خواص و رسانه های انقلابی به اظهار نظرهای مستدل پرداختند که با تذکر، توقیف یا نسبت های ناروا مواجه شدند. اما رهبر حکیم انقلاب، به عنوان فصل الخطاب اساس مذاکره بدون رفع تحریم را زیر سوال بردند و در صورتی که تحریم ها لغو نشودتوافق و معامله هسته ای را باطل بر شمردند و فرمودند:

 

من نمیدانم معنای «چهارچوب تحریمها حفظ بشود» چیست؟ ممکن است باز این را هم یک جور معنا کنند امّا آنچه از این حرف برمیآید، درست مخالف آن علّتی است که ما رفتیم برای مذاکره؛ والّا ما چرا مذاکره کنیم! ما داشتیم کار خودمان را میکردیم؛ نوزده هزار سانتریفیوژ ما درست کرده بودیم، میتوانستیم در مدّت نهچندان بلندی آن را برسانیم به پنجاه هزار سانتریفیوژ یا شصت هزار سانتریفیوژ؛ هیچ مشکلی برای ما وجود نداشت که این کار را بکنیم؛ [سوخت] بیست درصد را تولید میکردیم، میتوانستیم ادامه بدهیم؛ تحقیق و توسعه را انجام میدادیم، همچنان به همان شکل و با همان سرعت میتوانستیم انجام بدهیم؛ و همچنین بقیّهی چیزها را. اینکه نشستیم مذاکره کردیم، در بعضی از موارد کوتاه آمدیم، یک امتیازاتی دادیم، عمدتاً برای این بود که تحریمها برداشته بشود؛ اگر بنا است تحریمها برداشته نشود، پس معاملهای وجود ندارد، دیگر اصلاً این معنا ندارد.

 

۱۲/۶/۹۴ بیانات در دیدار رئیس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى